روزنامه «مسلم» در ۲ اگست ۱۹۹۶ از قول «مركز كمك برای افغانستان» (CCA) یكی از سازمانهای امدادی غیر دولتی مقیم پشاور نوشت كه مهاجران افغان در ۴۸ كمپ در صوبه سرحد بسر می‌برند كه تعداد شان به ۰۳۷۵۶۵/۱ می‌رسد در حالیكه حدود یك میلیون مهاجر دیگر راجستر شده در خارج كمپ‌ها درشهرهای مختلف پاكستان زندگی می‌كنند. از بین مهاجران راجستر شده چهار صدهزار آنان را كودكان زیر ۱۴ سال تشكیل می‌دهد. از این میان تنها ۴۲۵۴۳ پسر و دختر به كسب آموزش ابتدایی مشغول اند كه فقط ۹ درصد مجموع جمعیت كودكان مهاجر بشمار می‌روند. ۸۹ درصد بقیه كودكان نه مكتب می‌روند و نه پیشه‌آموزی می‌كنند.
احصائیه‌های تازه نشان می‌دهد كه ۳۸۹۱۳۷ كودك مهاجر در وركشاپ‌ها، هوتل‌های متصل سركها، موترشویی، زراعت، پاكسازی، بوت‌دوزی، پیشخدمتی، صنعت‌خانگی و زباله‌چینی مشغول‌اند.
سروی‌ای حاكی از آن است كه ۸۵ درصد مدارس مهاجران افغان در ساختمان‌های شكسته و ریخته قرار دارند. ۴۵ درصد مكاتب در هوای آزاد دایر می‌شوند. در هیچكدام از آنها از نصاب تعلیمی كه جز اصلی تعلیم و تربیه محسوب می‌شود خبری نیست. ۹۵ درصد شاگردان پس از گذراندن امتحانات صنف هشتم از ادامه تحصیل محروم‌اند. تنها یك درصد آنان به تحصیلات بیشتر دست می‌یابند كه آنهم مشروط به پرداخت مخارج آن می‌باشد.
بعد روزنامه از شیوع امراض كشنده بین مهاجران و بخصوص اطفال، از اینكه لااقل ۵۱۰ نفر حامل ویروس HIV اند كه از آنجمله ۶۲ نفر بطور كامل به ایدز (AIDS) مبتلااند، و از گسترش فقر و فحشا و اعتیاد به هیرویین بین مهاجران می‌نویسد.
بد نیست به یاد بیاوریم كه خانم فاطمه گیلانی در اوج خیانتكاریهای احزاب جنایتكار پشاوری، باوقاحت عجیبی گفته بود:
«جهاد به نفع زنان تمام شد و بر تعداد مدارس زنان افزوده شد....
.... اما یك فرق مهم در افغانستان آمد كه وقتی كه مهاجرین در پاكستان زندگی می‌كردند، برای زنان افغان امكانات درسی بهتر بود. تمام تنظیم های جهادی مدارس و مكاتب بسیار خوب داشتند امكانات بسیار خوب برای زنان بود كه یاد بگیرند نه‌تنها از علوم دینی باخبر شوند بلكه از تاریخ مملكت خود و زبانهای خارجی و زبانهای دیگری را هم یاد بگیرند مثلاً یك كسی از منطقه پشتو زبان فارسی را می‌توانست یاد بگیرد این یك نقطه‌ی عطف بود...»! («پیام زن» شماره ۳۷).
«پیام زن» همانوقت خاطر نشان ساخت كه اینگونه كتمان دیده‌درایانه‌ی واقعیات و پابوسی مقابل اخوان و همكاران، مطابق سیاست و روحیه سازشكارانه در برابر بنیادگرایان است و می‌تواند به جاهای خطرناك كشانده شود. و متأسفانه دیدیم كه چنین شدو خانم فاطمه گیلانی با همراهی كردن به اصطلاح سفیر باند ربانی در پكنگ، به استقبال آن سیاهرویی تاریخی رفت.
