در اواخر جولای سال جاری، Human Rights Watch (دیدهبان
حقوق بشر) سازمان مستقر در نیویارك گزارش ۱٠٤ صفحهای را تحت عنوان «كشتن
شما برای ما كار ساده است» از اشكال عمده تخلفات حاكم در كابل و ولایات
پرنفوس در جنوب غرب افغانستان به نشر سپرد.
این گزارش شامل
دزدیهای مسلحانه، اختطاف و غصب اموال توسط نیروهای مسلح، پلیس و عوامل
سازمان جاسوسی، حملات رهبری شده از جانب دولت بر شخصیتهای سیاسی و
مطبوعات و آزار و اذیت نوع طالبی نسبت به زنان و دختران است. بر مبنای
گزارش، تخلفات محدود به جنوبشرق افغانستان نبوده بلكه نمونه آنچه است كه
در سراسر كشور واقع میشود.
«دیدهبان حقوق بشر» جنگ سالاران بدنام
افغانستان از آنجمله بقایای جبهه متحد احمدشاهمسعود را كه اكنون بنام
«ائتلاف شمال» یاد میشوند مسئول این وضع میداند. این گروهها كه طی
سالهای حاكمیت شان محیط ترور و وحشت را حاكم ساخته بودند، در سال ۱٩٩٦
توسط طالبان از قدرت برافتادند. «دیدهبان حقوق بشر» میگوید: «كمكهای
گذشته و فعلی دولت امریكا و نیز پاكستان و ایران به
قدرت های محلی آنان را در ارتكاب بدترین جنایات یاری داده است.»
«دیدهبان
حقوق بشر» نتیجه میگیرد كه مسئول حاكمیت وضع اختناقی دوره بعد از طالبان
در قدم اول اداره امریكا به ریاست جورجبوش و در حد كمتری رییس جمهور
تحمیل شده از سوی امریكا حامدكرزی میباشد.
گزارش، واشنگتن را به
دلیل «دوباره به صحنه آوردن "ائتلاف شمال"، عاجز ماندنش در اقدام علیه
رهبران جنایتكار و مانع شدن تلاشها جهت زدودن آنان از صحنه» محكوم میكند.
همچنان كرزی و متحدین سیاسیاش در حكومت عبوری افغانستان را بخاطر «محتاط
بودن زیاده از حد در كوششهای شان جهت دور انداختن جنگسالاران و تبدیل و
یا عزل آن عده قومندانان نظامی كه مرتكب نقض حقوق بشر شده اند» مورد
سرزنش قرار داد.
تاثیر كلی نقض حقوق بشر در افغانستان كاملاً آشكار
است. فضای وحشت و اختناق در كشوری كه قبلاً نیز سالها زجر كشیده بود حاكم
است. وعده و وعید واشنگتن در تأمین امنیت برای زنان، مردان و كودكان
افغان و همچنان بازسازی كشور هنوز هم به خواب خوش میماند.
در همچو
شرایط هولناكی، پلیس و نیروهای وفادار به عناصر سیاسی و نظامی قدرت را در
اكثر شهرها و قریههای مهم به دست گرفته اند. آنان جهت غارت اموال،
گروگانگیری، تهدید با سلاح، دزدی وسایل قیمتی و بعضاً تجاوز به زنان و
دختران، شبانه به خانههای مردم حمله میكنند.
افغانها در بیرون از
خانههای شان، در سركها و پوستههای روبه تزاید رسمی و غیررسمی با تهدید به
لت و كوب، دستگیری، زندان، شكنجه و غصب اموال شان مواجه اند چیزی كه
دكانداران در ماركیت با آن روبرو اند. تجاوز به زنان، دختران و پسران معمول
است اما به ندرت گزارش داده میشود.
آزادی وعده شده از سوی
واشنگتن طی لویه جرگهای كه دولت فعلی را تعیین كرد و قرار است تا
انتخابات در جون ۲٠٠٤ادامه یابد نیز به ناكامی انجامید. زیرا عناصر بلند
پایه در كابل و جنگسالاران در جنوب شرق كشور، خبرنگاران و فعالان حقوق زن
را با تهدید به سكوت وامیدارند. همچنان آنانی كه برای ایجاد احزاب سیاسی و
سازمانهای غیر دولتی كوشیدند با تهدید مرگ و یا دستگیری مواجه
شدند.
بسیاری از روزنامه نگاران افغانستان طی نیمه اول سال ۲٠٠٣
مورد آزار و اذیت و تهدید قرار گرفته و عدهای دستگیر و لت و كوب شدند. در
نتیجه این تهدیدها روزنامه نگاران كشور از چاپ مقالهها و تبصرههای انتقادی
احتراز ورزیدند.
با اكثریت نفوس بیسواد افغانستان و محدود بودن برق و
عدم دسترسی به تلویزیون، رادیو مهمترین وسیله پخش خبر و معلومات است.
رادیوهای محلی در بسیاری از شهرها فعال بوده اما تقریباً تمامی آن تحت
كنترول جنگسالاران و عناصر وابسته به «ائتلاف شمال» است. یك خبرنگار
سابقه كه فعلاً راننده تكسی است به «دیدهبان حقوق بشر» گفت كه او به
كارش به حیث یك خبرنگار پایان داد «زیرا اینجا در داخل تكسی میتوانم تا
اندازهای خودم و مستقل باشم. برای خبرنگاران هیچگونه تضمین امنیتی وجود
ندارد.»
زنان و دختران در مصاحبههای شان با «دیدهبان حقوق بشر»
تأیید نمودند كه وضعیت زندگی شان در سال ۲٠٠٣ بهتر از زمان طالبان بود زیرا
قیودات رسمی عدم تحصیل و كار، پوشیدن چادری و همراه بودن با محرم شرعی در
بیرون از خانه دیگر وجود نداشت. ولی در عین حال تعداد زیادی از زنان
مخصوصاً در مناطق روستایی گفتند كه بودن در خانه را ترجیح میدهند تا قبول
خطر لت و كوب، تجاوز، اختطاف و ازدواج اجباری از طرف مردان مسلح. بطور
مثال در جلالآباد و لغمان كارمندان دولتی آن عده زنانی را كه چادری
نمیپوشیدند تهدید به مرگ و لت و كوب كردند.
با آنكه حدود یك ملیون
دختر شامل مكتب شده اند، ملیونها تن دیگر هنوز هم محروم از درس و مكتب
اند. بسیاری از خانوادهها به «دیدهبان حقوق بشر» گفتند كه حتی با
موجودیت مكتب از ترس حمله و اختطاف نمیخواهند دختران بالغ خود را راهی
مكتب سازند. مهاجرین بازگشته، در پاكستان و ایران تا حدی احساس مصونیت
نموده دختران شان را به مكتب میفرستادند ولی از این كار در افغانستان ترس
دارند.
باشندگان یك ولسوالی بیرون از كابل گزارش دادند كه عساكر
وسیعاً دختران را از كسب تحصیل باز میداشتند. تعدادی از زنان معتقد بودند كه
این عساكر از رهبران سابق جبهه متحد چون سیاف و ربانی كه پیش از وحشت
طالبان كارنامه خوفناك ضد زن داشتند دستور میگیرند.
بنابر «دیدهبان
حقوق بشر»، ترس اكثر مردم نه صرفاً از جنایات امروزی بلكه ریشه در جنایات
مرتكب شده توسط «ائتلاف شمال» در سالهای سلطه شان قبل از طالبان دارد.
زنی میگوید: «میترسیم زیرا گذشته را بیاد داریم».
بزودی بعد از حادثه
تروریستی یازدهم سپتامبر «جمعیت انقلابی زنان افغانستان» (راوا) هشدار داد كه
«امریكا و متحدانش اكر تا دیروز بیاعتنا به سرنوشت دموكراسی در افغانستان،
سیاست جهادی پروری، اسامهپروری و طالب پروری را در پیش گرفته بود، امروز
بلور بر كارد "ائتلاف شمال" مالیده و از اینرو مردم ما را در نگرانی وحشتباری
فرو برده اند كه مبادا حوادث هولناك سالهای "امارت" این جنایتكاران را
مجدداً تجربه كنند.»
قریب دو سال بعد گزارش «دیدهبان حقوق بشر» ترس
و هشدار «راوا» را تصدیق میكند.
